Heziketa fisikoa eskolan

Jakingarriak inoiz ez dio heldu Heziketa Fisikoaren gaiari eta hainbat arrazoi daukagu heziketaren eremu garrantzitsu honi espazioa eta atentzioa eskaintzeko.
Alde batetik, Eskoriatzako Humanitate eta Heziketa Zientzien Fakultatean, 2005-2006. ikasturtean, Heziketa Fisikoko espezialitateko maisu-maistren lehenengo promozioa atera zen, eta 2006-2007. ikasturtean, 135 ikasle inguru ari dira formatzen arlo honetan.
Bestetik, gure kulturaren osasun eta gorputz paradigma berria eskatzen ari dira curriculum eguneratuak, prestakuntza oneko hezitzaileak bai eta erantzun zentzudunak
eta globalak ere.
Guk, geure esparruan, Heziketa Fisikoa landu nahi izan
dugu ikuspegi zabal batetik. 
Batetik, pertsonen giro eta etapa desberdinak hartu ditugu kontuan, alegia, eskola eta aisialdia, eta bizitzaren garaiak (haurrak, gaztetxoak, gazte eta helduak).
Bestetik, haur eta gazteen heziketa osoarentzat baliagarriak
diren Heziketa Fisikoaren ikuspuntuak bildu ditugu
eta jaso nahi izan ditugu LOEk eta guretzat ezezagunak diren testuinguru batzuk proposatzen dituzten ildo, orientabide eta esperientziak.
Eduki hauek guztiak landu ahal izateko, Jakingarriak aldizkariaren bi zenbaki eskainiko diogu Heziketa Fisikoari. Lehenengoan, Jakingarriak 62. alean, bost artikulu aurkeztu ditugu. Eskarmentu handiko espezialistek idatzitako
lanak, Heziketa Fisikoko curriculumak orientatzeko oso baliagarriak direnak eskolako profesionalentzat.
Bigarrenean, Jakingarriak 63. alean, Heziketa Fisikoa aisialdian landuko dugu, eta bertan hainbat esperientzia bildu.
Beraz, hor duzu, irakurle, monografiko hauen lehengo atala, Heziketa Fisikoaren gainean dagoen debate edota gogoetari argitasun eta aberastasun pittin bat eskaini
nahian.

Kirola eta heziketa-balioak

Haur eta gazteen garapenean oso erabilgarri izan daitezkeen heziketa-balioak sustatzen ditu kirolak. Talde bateko kide sentituz, eskuzabaltasuna eta laguntasuna lantzen dira, eta, horrez gain, pozak eta penak lagunekin eramateko aukera ere ematen du. Horrexegatik da ona haur eta neraberik mutirienentzat eta arauei jarraitzeko zailtasun gehien dituztenentzat; tolerantzia sustatzen du horiengan, eta erakusten die ez frustraziorik sentitzen lider baten aginduei men egin behar izateagatik (entrenatzailea da lider hori), eta erakusten die, halaber, ez jokatzen euren nahiak soilik aintzat hartuta.
Erantzukizunaren balioa ere lantzen da kirolaren bidez, lagundu egiten baitu norberaren hutsegiteetatik ikasten, eta haurrei ikusarazten die kontrolatu egiten dutela euren garapena, pertsona moduan daukaten bilakaera. Gainera, entrenamendu-ordutegi bat betetzea eta kirol ekitaldiekin hartzen den konpromisoari erantzutea ere -diziplina esaten zaio horri guztiari- lagungarri gertatzen da.

Autoestimu arazoak dituzten haurrak

Kirola oso onuragarria izan daiteke konfiantza arazoak dituzten haurrentzat eta eskolan zailtasunak dituztenentzat. Kirolak aukera ematen die beste dohain batzuk erakusteko -eskolako testuingurutik kanpo-, eta ikusarazteko beste kideen maila berean moldatzen ahal direla.
Kirolaren bidez, kirola egunero-egunero eginez, gugan ustez ez zeuden dohain eta gaitasunak agertzen zaizkigu, eta horrek, jakina, hobetu egiten du geure buruaz dugun iritzia. Gaitasun fisikoak landu eta zorroztearen ondorioz, haurrak konfiantza hartzen du, nahiz eta eskolaz besteko testuinguru batean izan. Gainera, kirolean gauzak ongi ateratzen bazaizkio, gurasoek aukera ona dute haurraren autoestimua indartzeko eta, bide batez, hutsegiteak eta porrotak onartzen erakusteko, dramatikotasunik gabe eta konfiantzarik galdu gabe. Kirolak laguntzen du garuna aktiboago egon dadin; hori kontzentrazioaren mesedetan izaten da, eta, zeharka bada ere, baita eskolako jardunaren mesedetan ere.

Harremanak egiteko zailtasunak dituzten haurrak

Ikaskideekin harremanak sortu eta lantzeko dohain handirik ez duten haurrentzat, kirola irtenbide ona izan liteke, aukera emango bailieke era askotako pertsonekin harremanak edukitzeko, testuinguru informal eta atsegin batean. Taldean kirola eginez, elkarren artean harremanak sortzen dituzte haurrek, eta elkarrekin aritzera bultzatzen ditu, helburu jakin baten aldeko elkarlanean. Besteekiko harremanak eta komunikazioa hesi moduan sentitzen dituzten haur eta gazte asko eroso senti daitezke testuinguru horretan, eta beren izaera barnerakoi edo lotsatia gainditzeko modua aurki lezakete.
Halako egoerei aurre egiteko, taldeko kiroletan jardutea izatea da egokiena. Zenbait alderdi aintzat hartu beharra dago, hala ere:
• Ezinbestekoa da taldean giro ona izatea, eta kideek elkar laguntzeko joera edukitzea.
• Gure haurra besteekin ongi moldatzen dela egiaztatu behar dugu, eta hori lagungarria zaiola integratzeko eta bere gizarte-dohainak garatzeko.
• Segurtatu behar dugu kideek ez dutela baztertzen eta diskriminatzen, eta entrenatzaileak ere ez.
• Ziurtatu behar dugu haurrik uzkurrenek benetan gustura parte hartzen dutela taldean, eta gozatu egiten dutela; izan ere, gerta daiteke deseroso sentitzea, baina ezertxo ere ez adieraztea.
• Haurrak nahi ez badu, ez aldatu talde batetik bestera.
• Oso lotsati diren haurrak errazago moldatzen dira talde berri batera, baldin eta kideren bat lehendik ezagutzen badute.

Banakako kirolen helburua ez da izaten elkarlana lantzea, baina badituzte zenbait abantaila, eta horiek ere hartu behar dira aintzat:

• Pertsonarik lotsatienak erosoago egon ohi dira jende asko-askok parte hartzen ez duen kirol jardueretan.
• Haur eta nerabe askok emaitza hobeak ematen dituzte besteen menpe ez daudenean.
• Banakako kirolek aukera gehiago ematen dute autonomia eta sormena sustatzeko, eta horrek konfiantza gehiago ematen dio norberari.
• Gazterik oldarkorrenei eta arauei buru egiten dietenei, alegia, talde baten testuinguruan baztertuta geratuko liratekeen horiei, mesede egiten die soilik euren buruen menpe egoteak, nahiz eta entrenatzailea gain-gainean eduki.
• Haurrak banakako kirol bat aukeratzen badu, garrantzitsua da zati bat, behintzat, taldean egin ahal izatea; taldeko jolasen bidez, zertxobait sozializatzeko aukera izango du.
• Kirola banaka egiten denean, hutsegiteak eta porrotak onartzen ikasteko, gurasoen laguntza behar izaten du haurrak; taldearen babesik ez du edukiko egoera horiei aurre egiteko, eta zama astuna izan liteke harentzat.
• Haurrik kanporakoienei ez zaie komeni banakako kirolak egitea, aspertu egin bailitezke oso erraz, eta kirola egiteari utzi.

Kirolak egin gaitzake taldeko

Ongi erabiliz gero, kirolak lagundu egiten du haur eta nerabeen garapen psikologikoa eta soziala
Pertsona helduentzat osasun iturri da kirola, pisuari eta sasoiari eusteko bitartekoa; haur eta nerabeentzat, berriz, sozializatzeko eta integratzeko bide bat ere izan daiteke. Modu osasungarrian eginez gero, kirolak aukera ematen du pertsonen arteko harremanak jolas testuinguruan lantzeko, eta lagungarria gertatzen da, halaber, autoestimua hobetu eta nork bere buruan segurtasun gehiago edukitzeko. Gurasoek eta profesionalek lan handia dute egiteko haur eta gazteekin, haiei ulertarazteko kirola egitea ez dela lehia sustatzeko sistema batean sartzea, ezpada taldean jolas egiteko biltzea.

Kirola ez da "galdu edo irabazi"

Helduek ziurtatu behar dute, gurasoek bezala entrenatzaileek, kirola haur eta nerabeen mesedetan dela. Alderdi hori aintzat hartu behar da, bereziki, lehia-kirolez ari garenean. Emaitzak berebiziko garrantzia izaten du kirol horietan, eta frustrazio handiak sor ditzakete haurrengan. Hori ez da, ordea, kontrolatu beharreko alderdi bakarra. Hautatzen den kirolak, ororen gainetik, ez du diskriminaziorik sustatu behar. Zenbaitetan, izan ere, taldeko kide batzuk soilik nabarmentzen dira, eta besteak -hain trebe ez omen direnak- bigarren mailan uzten dituzte. Horrek ez dio onurarik egingo autoestimu apala daukanari. 
Gurasoek eta entrenatzaileek adi-adi zaindu behar dituzte alderdi hauek: 
• Emaitzak ez direnean onak, garrantzia aitortu behar zaie bestelako gai batzuei: kiroltasuna, errespetua, saiatu eta ahalegindu izana, aurrera egiteko gogoa. 
• Ez da itsutu behar maila bikaina eman nahiarekin, perfekzio grina edo obsesioa frustraziorako bide izan baitaitezke etengabe. 
• Ohartzen bagara haurrak gehiegi eskatzen diola bere buruari eta horrek kalte egiten diola, egokia izan daiteke beste kirol batekin hastea. 
• Entrenatzaileek eta gurasoek ez diote jarri behar arreta guztia emaitzari; bestela, irabazten duenean soilik egongo da pozik haurra. 
• Ekitaldi bakoitzaren alde onak nabarmendu behar dira beti, eta ez dugu aztoratu behar norbaitek hutsen bat egin badu. 
• Ziurtatu behar dugu ongi pasatzeko bide bat dela kirola, eta horrela saihestuko dugu estresa agertzea eta kirola egiteari behar baino lehen uztea. 
• Kirol jarduerarekin zerikusiren bat duten helduek eredu izan behar dute, eta jokabide okerrak baztertu egin behar dituzte. 
• Helduek ez dute galdetu behar partida edo lehia nola bukatu den; ongi pasatu duten edo ez galdetu behar diete haurrei. 
• Nerabeek mailarik ematen ez dutenean goi mailako taldeetan jarraitzeko, kirol hori uztera jotzen dute, hainbat denbora eta ahalegin eskaini ondoren; halakoetan, komeni izaten da beste zerbait bilatzea, ez ditzaten erabat baztertu kirola eta haren onurak.

jolasak

Jokuak.pptx zuberoa

View more presentations from zuberoastobieta

Neskak eta kirol eza

Sexuen arteko diferentziak nabariak dira gero eta gehiago kirol arloan. Baina arazo hau ez dago soilik praktikan, nahietan ere oso nabaria da, mutikoek futbola oso gustuko dute, saski baloia baita ere eta neskek, aldiz, igeriketa eta dantza nahiago dute. Nerabezarora heltzerakoan kirolaren efektu positiboak ageriagoak dira, hala eta guztiz ere, gehienak kirola egiteari uzten diote, eta portzentaje oso baxua kirola egiten jarraitzen du.

Adituenek diote hau gertatzen dela, eskoletan kirol gutxi praktikatzen delako eta gainera, astean zehar ordu gutxi ematen direla heziketa fisikoa egiten. Hauek kirol ordutegia handitu nahi dute, hiru ordu astero eginez.

Nire ustez, ordu kopuru gehiago eman behar da heziketa fisikoa egiten, eta neskak motibatu eta kirola ez ustea gomendatzea. Ariketak egingo nituzke neskek interesa handitzeko.

UMEAK ETA KIROLA

Kirolak eskola adinean

Eskola kirola normalean deitu izan dugu eskolan bertan egiten den kirolari baina Gómez eta García diotenez, eskola kirola deritzo, kirola egiten duten umeek, bai eskolan bertan edota eskolatik kanpo egiten den kirola, eskola adinean dagoenean. Berdin da klub batean kirola egitea edota kalean egitea, garrantzitsua dena kirola egitea da.

Gaur egun planteatzen den arazorik larrienetarikoa umeen sailkapena egitea kirolaren bitartez (benjamin, kadetea…) izaten da. Autorearen ustez oso zaila da ume baten klasifikazioa egitea soilik kirola kontuan hartuz.

Sanchez Buñuelos-ek proposatzen duena da, kirola eta ariketa fisikoan deskalifikazioak ez egotea, honela umearen motibazio eza desagertuko baita eta gainera kirola egiteko nahiak egongo dira. Ez du inork ez galtzen ez irabazten eta horrek umeak motibazioa eta auto-estima igo egiten die. Bilatu behar dena da parte-hartzaile guztiek gustura egotea, eta honela lortuko dugu, inork ez sentitzea jokoz kanpo dagoela eta guztien partaidetza behar dela.

Laburpen txiki bat egitekotan, autore hauek nahi dutena da, jendeak kontzientzia hartzea kirolaren garrantziaz eta azken finean, eskolaz kanpoko kiroletan parte hartzea. Kirolak prestatzen dutenentzat oharra moduan jokatzen dute, kirolaren efektuak zeintzuk izan daitezkeen eta zeintzuk soluzio posibleak egon daitezkeen.

kirola

Irakasle-eskola

Sartu zaitezte gure eraikinean